นักวิทย์พบวิธีที่โคโรนาไวรัสใช้รุกรานเซลล์มนุษย์แล้ว คาดช่วยในการพัฒนายารักษา

การที่จะไวรัสจะทำอันตรายกับมนุษย์ได้นั้น โดยมากแล้วพวกมันจะต้องหาวิธีการที่จะหลบจากระบบภูมิคุ้มกันของร่างกาย และฝังตัวเข้าสู่เซลล์ของมนุษย์ให้ได้เสียก่อน เนื่องจากไวรัสพวกนี้จะใช้เซลล์ในร่างกายมนุษย์ในสภาพคล้ายโรงงาน เพื่อผลิตตัวพวกมันให้มากขึ้นเรื่อยๆ เพื่อที่จะแพร่กระจายไปยังเซลล์อื่นๆ ต่อไป

ดังนั้นหากเราทราบได้ว่าไวรัส เข้าสู่เซลล์ได้อย่างไร ตามปกติแล้วมันก็จะเป็นประโยชน์ในการสร้างยาต่อต้านไวรัสตัวนั้นๆ มาก เพราะเราจะสามารถทราบได้ว่าเราต้องดัดแปลงไวรัสอย่างไรบ้างเพื่อให้มันไม่สามารถเข้าสู่เซลล์ได้นั่นเอง

ดังนั้น นี่จึงอาจจะถือว่าเป็นข่าวดีมากๆ ชิ้นหนึ่งของวงการแพทย์และนักวิทยาศาสตร์เลยก็ได้ เพราะเมื่อล่าสุดนี้เองนักวิทยาศาสตร์ได้ทำการค้นพบวิธีการที่ไวรัส “SARS-CoV-2” ซึ่งเป็นต้นเหตุของโรคโควิด-19 ที่กำลังโด่งดังใช้ในการแอบเข้าสู่เซลล์ได้แล้ว

พวกเขาบอกว่ากุญแจสำคัญที่ไวรัสตัวนี้ใช้ในการแอบเข้าสู่เซลล์ของมนุษย์นั้น อยู่ที่ตัวรับบนเซลล์ระบบทางเดินหายใจที่เรียกว่า “Angiotensin-converting enzyme 2” หรือ “ACE2” นั่นเอง

รูปร่างแบบจำลองของ Angiotensin-converting enzyme 2

อ้างอิงจากรายงานชิ้นใหม่ ที่ได้รับการตีพิมพ์ในวารสาร Science เมื่อวันที่ 4 มีนาคม ค.ศ .2020 ที่ผ่านมา ทีมนักวิทยาศาสตร์ผู้ค้นพบวิธีการแอบเข้าสู่เซลล์ในครั้งนี้ คือทีมนักวิทยาศาสตร์จากมหาวิทยาลัยเวสเลคในหางโจวประเทศจีน ซึ่งนำทีมโดยคุณ Qiang Zhou

โดยงานวิจัยในครั้งนี้เป็นงานวิจัยที่ต่อยอดมาจากงานวิจัยอีกชิ้นของมหาวิทยาลัยเท็กซัส ซึ่งทำการค้นพบว่าไวรัส SARS-CoV-2 มีการอาศัยโปรตีนชื่อ “Spike protein” หรือ S-protein ในการรุกรานเซลล์มนุษย์อีกที

“ถ้าเราคิดว่าร่างกายมนุษย์เป็นบ้านและโคโรนาไวรัสเป็นขโมย ACE2 ก็คงจะเป็นเหมือนลูกบิดประตู” คุณ Liang Tao หนึ่งในทีมวิจัยอธิบาย “เมื่อไวรัสใช้ S-protein จับมัน ขโมยก็จะสามารถเข้าไปในบ้านได้”

ภาพจำลองการทำปฏิกิริยาระหว่าง ACE2 และไวรัส SARS-CoV-2

จากรายงานที่ออกมา คุณ Zhou และทีมงานค้นพบ “ลูกบิดประตู” อันนี้โดยอาศัยเครื่องมือที่เรียกว่ากล้องจุลทรรศน์อิเล็กตรอนแบบแช่แข็ง ซึ่งจะสามารถสร้างภาพโครงสร้างที่เล็กที่สุดของโมเลกุลชีวภาพขึ้นมาได้ โดยอาศัยตัวอย่างที่ถูกแช่แข็ง เพื่อตามหาว่าตัวรับตัวใดของเซลล์ที่ทำปฏิกิริยากับ S-protein อีกที

แน่นอนว่าด้วยลักษณะการทำงานของไวรัสที่อาศัย S-protein เป็น “กุญแจ” และ ACE2 เป็นลูกบิดเช่นนี้ ในทางทฤษฎีอาจจะทำให้เราสามารถหา “เป้าหมาย” ให้แก่การทำยารักษาโรคโควิด-19  ได้ไม่ยาก

เพราะหากเราสามารถเปลี่ยนแปลงลูกบิดหรือกุญแจไปจากที่เคยเป็นได้ มันก็จะทำให้ไวรัสไม่สามารถเข้าสู่เซลล์ของเราได้อีกต่อไป และถูกสังหารโดยระบบภูมิคุ้มกันในที่สุด ซึ่งหมายความว่างานวิจัยชิ้นนี้อาจจะกลายเป็นบันไดก้าวสำคัญสู่การหยุดยั้งโรคร้ายในปัจจุบันได้เลย

ภาพจำลองการทำปฏิกิริยาระหว่าง ACE2 และไวรัส SARS-CoV-2 แบบเข้าใจง่ายๆ จากสำนักข่าว New York Times

ลูกกลมๆ คือไวรัส แท่งสีแดงคือ S-protein และสิ่งที่หน้าตาเหมือนประแจคือ ACE2

แต่ทั้งนี้เองเราก็คงต้องบอกไว้ในที่นี้ด้วยว่า ในปัจจุบันยาต้านไวรัสส่วนใหญ่ในปัจจุบันเน้นไปที่การหยุดการแพร่พันธุ์ของไวรัสในเซลล์เป็นหลัก ดังนั้นยาที่จะหยุดไวรัสไม่ให้เข้าไปในเซลล์ตั้งแต่ต้นจึงยังถือว่าเป็นเรื่องที่ใหม่มาก

และในปัจจุบันเอง เราก็ยังไม่มียารักษาไวรัสตัวใดเลย ที่สามารถหยุดการเข้าสู่เซลล์ของไวรัสได้อย่างมีประสิทธิภาพ วางขายอยู่อย่างเป็นทางการจริงๆ

ที่มา livescience, sciencemag และ nytimes